Η νέα περιοδική έκθεση «Μια Αρχαιολογία της Αναπηρίας» συνίσταται στην ομώνυμη εικαστική εγκατάσταση, η οποία δημιουργήθηκε από τον ιστορικό αρχιτεκτονικής David Gissen, την ιστορικό τέχνης Jennifer Stager και την αρχαιολόγο-ιστορικό αρχιτεκτονικής Μάνθα Ζαρμακούπη και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό το 2021 στη Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας.
Μέσα από μια πειραματική ανασύνθεση της Ακρόπολης της Αθήνας, η έκθεση προσπαθεί να προσεγγίσει ένα εμβληματικό και πολυσήμαντο μνημείο του αρχαίου παρελθόντος υπό το πρίσμα της ανθρώπινης αναπηρίας. Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε και ανασυνθέτουμε την Ακρόπολη εμπεριέχει σύγχρονες ιδέες για το σώμα και τη σωματική βλάβη.
Η έκθεση καλεί τον επισκέπτη να δει την εμπειρία της πρόσβασης στο δυσπρόσιτο αυτό αρχιτεκτονικό χώρο πέρα από τους διαχωρισμούς που θέτει η σύγχρονη αντίληψη περί αναπηρίας.
Δημιουργώντας μια αισθητηριακή αντίληψη του χώρου των Προπυλαίων, το έργο προβάλλει την ανάβαση στον λόφο της Ακρόπολης ως μια συλλογική εμπειρία, στην οποία συμμετείχαν όλα τα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας ανεξαρτήτως σωματικής ικανότητας και χωρίς διαχωρισμούς, συχνά βοηθώντας ο ένας τον άλλον.
Για το επιτύχουν αυτό, οι δημιουργοί χρησιμοποιούν διάφορα μέσα επικοινωνίας τα οποία είναι προσιτά σε άτομα με αναπηρίες, όπως απτικές αναπαραστάσεις, ηχητικές αφηγήσεις στα ελληνικά και αγγλικά, αφηγήσεις στην ελληνική και αμερικανική νοηματική γλώσσα.
Ο τίτλος «Μια Αρχαιολογία της Αναπηρίας» παραπέμπει ουσιαστικά σε μια εναλλακτική πρόταση προσέγγισης στην προσβασιμότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία εξισορροπεί μεταξύ της ιστορικής αυθεντικότητας και των τεχνικών τροποποιήσεων που γίνονται για τη σύγχρονη προσβασιμότητα.
Η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν καθιστά μόνον τις αρχαιότητες και τα μνημεία προσβάσιμα στους σύγχρονους ανθρώπους με αναπηρίες, αλλά φροντίζει επιπλέον η ίδια η ανασύνθεση του παρελθόντος να πραγματοποιείται με γλώσσες, μορφές και μέσα που είναι σχετικά με την αναπηρία και την εμπειρία της.
Μέσα από τις ανασυνθέσεις αυτές η αναπηρία αναδύεται σε αντικείμενο ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας, σε έκφραση της ανθρώπινης διαφοράς και ποικιλομορφίας, παρά ως μια κατάσταση που δικαιολογεί κοινωνικούς διαχωρισμούς ή απομόνωση.
Σε επιμέρους ενότητα προβάλλονται δράσεις του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης που στοχεύουν στη συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία.
Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν, σε προγραμματισμένες ημερομηνίες και κατόπιν τηλεφωνικής κράτησης, ξεναγήσεις με ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.
Ένα θεατρικό εργαστήρι με τίτλο «Θέατρο για Όλους» αποτελεί την εκπαιδευτική δράση της έκθεσης που απευθύνεται σε παιδιά όλων των ηλικιών με ή χωρίς αναπηρίες. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θεατρικό εργαστήρι ακολουθήστε τον σύνδεσμο https://www.amth.gr/news/theatriko-ergastiri-gia-paidia
Οι ημερομηνίες των ξεναγήσεων και του εργαστηρίου θα ανακοινώνονται κάθε μήνα στην ιστοσελίδα μας. Μετά την ανακοίνωση θα μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή καλώντας στο τηλ. 2313 310 201 (Δευτ.- Παρ., 08:00 έως 14:00).
Η έκθεση πραγματοποιείται με στην υποστήριξη του Williams Publication Fund του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και του Stavros Niarchos Foundation Agora Institute του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Μία Αρχαιολογία της Αναπηρίας- Η εγκατάσταση:
Ένας Σταθμός Έρευνας που δημιουργήθηκε για την Biennale Architettura 2021, How will we live together? και εκτέθηκε στη Γυψοθήκη της Πίζα, Ιανουάριος – Απρίλιος 2022. Εκτίθεται στην Αθήνα στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου (28.06 – 30.11.2023) και θα εκτεθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης από τις 15 Δεκεμβρίου 2023 μέχρι τις 15 Ιουνίου 2024.
Η προσβασιμότητα της ιστορικής αρχιτεκτονικής όχι μόνο καθορίζει ποιος μπορεί να βιώσει το παρελθόν, αλλά επίσης επηρεάζει πως σκεφτόμαστε για τα ανάπηρα άτομα ως μέρος της ιστορίας.
Αυτή η εγκατάσταση παρουσιάζει ένα πείραμα στην ιστορική ανακατασκευή της Ακρόπολης στην Αθήνα. Οι ανακατασκευές μας ανακτούν ιδέες για το σώμα και τη σωματική βλάβη σε έναν από τους πιο αναγνωρισμένους, σημαίνοντες και ιστορικά δυσπρόσιτους αρχιτεκτονικούς χώρους.
Εξερευνήσαμε τι σημαίνει να ανασυγκροτηθούν χαμένα στοιχεία της Ακρόπολης μέσα από την οπτική της σωματικής βλάβης. Μια τέτοια προσέγγιση αντιδιαστέλλεται προς την επιδίωξη της «προσβάσιμης κληρονομιάς»- η οποία επιχειρεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ της ιστορικής γνησιότητας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και των τεχνικών τροποποιήσεων που γίνονται για την προσβασιμότητα αυτής. Αποκαλούμε την εναλλακτική προσέγγισή μας στην προσβάσιμη κληρονομιά «Μια Αρχαιολογία της Αναπηρίας».
Τα στοιχεία που ανακατασκευάσαμε συμπεριλαμβάνουν μια ράμπα του 5ου αιώνα π.Χ. που κάποτε συνέδεε την Ακρόπολη με την Αγορά, μια στοά ζωγραφικής – την Πινακοθήκη – στην κορυφή της ράμπας και ένα μικρό πέτρινο κάθισμα, που περιγράφεται από έναν αρχαίο επισκέπτη – τον Παυσανία – ως μέρος για ξεκούραση.
Η μορφή της ράμπας ανακατασκευάζεται ως ένα μοντέλο που με βάση την αφή μεταδίδει δονήσεις όπως αυτές που προκαλούνταν από τα πλήθη, τα ζώα και τα κάρα κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων. Φέρει στη βάση της μια ζώνη σε μπράιγ, η οποία κυκλώνει την ράμπα όπως μια ζωοφόρος. Οι ζωγραφιές στην Πινακοθήκη, γνωστές μέσω του κειμένου του Παυσανία, ανακατασκευάζονται σε νοηματική γλώσσα.
Αυτή η ανακατασκευή, με τίτλο «ΣHMATA» παρουσιάζεται σε μια ταινία. Το πέτρινο κάθισμα ανακατασκευάζεται σε τρία διαφορετικά μεγέθη και ύψη. Καθένα είναι διακοσμημένο με μοτίβα μπράιγ που μεταδίδουν το οπτικό αποτέλεσμα της παλαιάς πέτρας με την αφή.
Συλλογικά, αυτές οι ανακατασκευές δείχνουν έναν άλλο τρόπο με τον οποίο μπορούμε να εξετάσουμε τη σωματική βλάβη και το ιστορικό παρελθόν – έναν που κινείται πέρα από τις τεχνολογικές διορθώσεις σε φυσικά αντικείμενα.
Η σωματική βλάβη ξεπροβάλλει ως μια μορφή ιστορικής έρευνας, αρχαιολογίας και ανακατασκευής – η οποία έχει διαμορφωθεί μέσα από την εμπειρία της ανθρώπινης διαφοράς.
Τα Στοιχεία της εγκατάστασης:
Τα στοιχεία που ανακατασκευάστηκαν συμπεριλαμβάνουν μια ράμπα του 5ου αιώνα π.Χ. που κάποτε συνέδεε την Ακρόπολη με την Αγορά, μια στοά ζωγραφικής – την Πινακοθήκη – στην κορυφή της ράμπας και ένα μικρό πέτρινο κάθισμα, που περιγράφεται από έναν αρχαίο επισκέπτη – τον Παυσανία – ως μέρος για ξεκούραση τον 2ο αιώνα μ.Χ.