Παρουσίαση βιβλίου του Συλλογικού Τόμου «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας – Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο»
Ο νέος Συλλογικός Τόμος, παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, την Πέμπτη 25 Απριλίου 2024 και ώρα 19.00, στο Αμφιθέατρο του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ.
Την εκδήλωση διοργανώνουν:
- το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.
- το Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης,
- το Ινστιτούτο Προστασίας και Μελέτης Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας» και
- οι Εκδόσεις «Επίκεντρο», που θα χαιρετίσουν και την παρουσίαση.
Για τον Συλλογικό Τόμο θα μιλήσουν:
- ο Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης, Δρ Ψηφιακής Λαογραφίας Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Τρικάλων, Επιστημονικός Επιμελητής της Έκδοσης και
- ο Νικόλαος Δ. Σιώκης, Δρ Ιστορίας Ελληνισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
- ενώ παρεμβάσεις θα κάνουν συγγραφείς του Συλλογικού τόμου, με τον συντονισμό του Κοινοτάρχη Μακρινίτσας (1990 – 2002) Νίκου Τσούκα.
Σκοπούς του δρώμενου των Μάηδων με Ζουρνά και νταούλι θα αποδώσουν οι μουσικοί:
Βαγγέλης Μπαντελάς, Ιάκωβος Μπαδιανούδης και Γιάννης Καραμανιώλας,
για να χορέψουν οι Ζεϊμπέκηδες του θιάσου των «Μάηδων» της Μακρινίτσας.
Επίσης στην διάρκεια της παρουσίασης θα προβληθούν οπτικοακουστικά αποσπάσματα από το Επιτελεστικό Δρώμενο των «Μάηδων της Μακρινίτσας».
Το Βιβλίο:
Ο συλλογικός τόμος Οι Μάηδες της Μακρινίτσας.
Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο αποτελεί πνευματικό “προϊόν” επίπονης προσπάθειας λαογράφων της πανεπιστημιακής κοινότητας και ερευνητών λαογραφίας, ανθρωπολογίας και μουσικής, μέσα από μια σειρά εξειδικευμένων μελετών που σχετίζονται με διάφορες πτυχές ενός σπάνιου επιτελεστικού δρώμενου στο Πήλιο, που έχει τις ρίζες του στους μύθους τους σχετικούς με τον Άδωνη και τον Διόνυσο, τις ανοιξιάτικες, διαβατήριες και ευγονικές τελετουργίες έως την καλλιέργεια των δημητριακών στη λαϊκή θρησκευτική πίστη και την εθιμική πρακτική.
Επιστρέφοντας στον βασικό καμβά και πυρήνα της τέλεσης του εθίμου των Μάηδων της Μακρινίτσας, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το δρώμενο στηρίζεται στο μοτίβο του θνήσκοντος και ανιστάμενου ήρωα ή θεού. Εξάλλου, το σχήμα ζωή – θάνατος – ανάσταση είναι κοινός τόπος όχι μόνο της ελληνικής μυθολογίας-θρησκείας αλλά και πολλών άλλων θρησκειών.
Επιπρόσθετα στη χριστιανική θρησκεία, όπως και σε άλλους, προχριστιανικούς πολιτισμούς, συνδέεται με τον κύκλο της σποράς των δημητριακών, τον σπόρο που πέφτει στη γη, πεθαίνει το φθινόπωρο, για να αναστηθεί και, στη συνέχεια, να βλαστήσει την άνοιξη.
Η παρούσα έκδοση αποτελείται από οκτώ κεφάλαια τα οποία εστιάζουν σε διάφορες πτυχές του εθίμου.
Έτσι, περιγράφονται τα δρώμενα και οι λαϊκές γονιμικές τελετουργίες της άνοιξης, στις οποίες εντάσσονται και οι Μάηδες της Μακρινίτσας, η ιστορία, το εννοιολογικό πλαίσιο, η προέλευση και η περιγραφή του εν λόγω μαγικό-θρησκευτικού δρώμενου, τα ενδύματα των Μάηδων και ειδικότερα των ζεϊμπέκων, το θέμα της παρενδυσίας, της μεταμφίεσης και της παραπλάνησης που αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν μόνο άνδρες, οι οποίοι και συμμετέχουν στο δρώμενο των Μάηδων της Μακρινίτσας.
Επιπλέον, περιέχονται η μελέτη και ανάλυση των χορών από καταγραφές που έγιναν από την τέλεση του εθίμου, οι μουσικές φόρμες των σκοπών στο συγκεκριμένο εθιμικό δρώμενο, οι καταγραφές για τους μουσικούς που έπαιζαν τους ζουρνάδες και τα νταούλια και, τέλος, η συνεισφορά της κοινότητας στην τέλεση των Μάηδων της Μακρινίτσας.
(Από την έκδοση)
Ο νέος Συλλογικός Τόμος αποτελεί συνέχεια των επίμονων προσπαθειών για την διαφύλαξη και την ανάδειξη του δρώμενου «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας» σε όλη την Ελλάδα, κατόπιν της εγγραφής του, τον Φεβρουάριο του 2022 στον Εθνικό Κατάλογο για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ελλάδος.
Την επιστημονική επιμέλεια αυτής της μοναδικής έκδοσης έχει ο Δρ Αλέξανδρος Καπανιάρης. Στο συλλογικό τόμο υπάρχουν τα παρακάτω κεφάλαια σημαντικών πανεπιστημιακών, ερευνητών, λαογράφων, ανθρωπολόγων και μουσικών:
- Μανολης Γ. Βαρβουνης, Δρώμενα και λαϊκές γονιμικές τελετουργίες της Άνοιξης.
- Αλεξανδρος Γ. Καπανιαρης, Οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου: Ιστορικό, εννοιολογικό πλαίσιο, προέλευση και περιγραφή του δρώμενου.
- Ναντια Μαχα-Μπιζουμη, Η εκφραστική και αφηγηματική δυναμική του ενδεδυμένου σώματος των «ζεϊμπέκων» στους Μάηδες της Μακρινίτσας.
- Μαρια Γκασουκα, Παρενδυσία, μεταμφίεση, παραπλάνηση στους Μάηδες της Μακρινίτσας. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΡΑΝΤΣΙΔΗΣ, Δρώμενα και χορός – η περίπτωση των «Μάηδων» της Μακρινίτσας. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΑΝΤΕΛΑΣ, Οι μουσικές φόρμες των σκοπών στο εθιμικό δρώμενο των «Μάηδων.
- Κωστης Δρυγιανακης, Ζουρνάδες και Νταούλια στους Μάηδες της Μακρινίτσας: Σκόρπιες σημειώσεις μιας ανολοκλήρωτης έρευνας.
- Νικος Τσουκας, Οι Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου: Ένα δρώμενο βαθιά ριζωμένο στους κατοίκους της περιοχής.
Η έκδοση αυτή περιέχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό, διαφορετικών φωτογράφων, που είδαν από τη δική τους ματιά και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους το δρώμενο, αποτελεί δε ένα ακόμη εκδοτικό θρίαμβο των Εκδόσεων «Επίκεντρο» και κυκλοφορεί σε όλη την Ελλάδα.
Είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ευεργέτη της Μακρινίτσας, Σταύρου Κωνσταντινίδη, τρεισήμισι χρόνια μετά την «αναχώρησή» του και αποτελεί μια ακόμη προσφορά της Οικογένειάς του στη Μακρινίτσα Πηλίου.
Εκτός όμως από τις παραπάνω αναφερόμενες σημαντικές συνεισφορές, δεν θα πρέπει να παραληφθεί η προθυμία των μελών του Θιάσου των Μάηδων, που το αποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά και τιμή, αφού παρείχαν πληροφορίες, ιστορικά ντοκουμέντα και υλικό για την ολοκλήρωση των περιεχομένων που περιλαμβάνονται στον Συλλογικό τόμο.
Η παρουσίαση του βιβλίου ξεκινά από την Θεσσαλονίκη, προς τιμήν της Οικογένειας Σταύρου Κωνσταντινίδη, ενώ θα γίνει στον Βόλο, στη Μακρινίτσα και στα Τρίκαλα Θεσσαλίας.
Το βιβλίο σκοπό έχει να κοσμήσει τις Βιβλιοθήκες Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, φορέων πολιτισμού και των ασχολούμενων με την Λαογραφία, ενώ οι τυχόν πωλήσεις του θα ενισχύσουν το έργο της Α. Κ. Μ. Ε. «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας ».
Συγγραφείς: Βαρβούνης Γ. Μανόλης, Γκασούκα Μαρία, Δρυγιανάκης Κωστής, Καπανιάρης Γ. Αλέξανδρος, Μαχά-Μπιζούμη Νάντια, Μπαντελάς Βαγγέλης, Πραντσίδης Ιωάννης, Τσούκας Νίκος
Επιμέλεια : Τσούκας Νίκος
Φιλολογική επιμέλεια: Ξυνογαλά Σοφία