Το ΜΙΕΤ Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης που στεγάζεται στη Βίλα Καπαντζή συμμετέχει στην Νύχτα Τέχνης 2019, στα πλαίσια των 54ων Δημητρίων με δύο ξεναγήσεις, το απόγευμα της Τετάρτης 16 Οκτωβρίου και την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου.
Συγκεκριμένα, την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2019 οι εκθέσεις «Οι ένοικοι. Από την οικογένεια των Καπαντζή στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ» και «Το Χρηματοκιβώτιο. Από την ιστορία μιας οικογένειας στην ιστορία μιας εποχής», που παρουσιάζονται στη Βίλα Καπαντζή, θα λειτουργήσουν με διευρυμένο ωράριο, έως τις 22:00.
Ταυτόχρονα, ο διευθυντής του Κέντρου του ΜΙΕΤ Γιάννης Επαμεινώνδας θα πραγματοποιήσει δύο ξεναγήσεις, στις 19:00 για το κοινό της οργανωμένης διαδρομής και στις 20:00 για τους εκτός διαδρομής επισκέπτες.
Την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2019 η «Έκθεση Φοιτητών του Δ΄ Εργαστηρίου Ζωγραφικής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ» στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ θα λειτουργήσεις έως τις 22:00, ενώ στις 20:00 θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση στους ενδιαφερόμενους από τους συμμετέχοντες στην έκθεση φοιτητές..
«Οι ένοικοι – Από τη Βίλα των Καπαντζή στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ»
Το 1989, μετά από επίπονες εργασίες έξι χρόνων, ολοκληρώθηκε η επισκευή και αποκατάσταση της Βίλας Καπαντζή (γνωστής ως Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης). Το κτίριο επαναχρησιμοποιήθηκε ως Πολιτιστικό Κέντρο από την Εθνική Τράπεζα – στην ιδιοκτησία της οποίας βρίσκεται από το 1928.
Γιορτάζοντας τα 30 χρόνια συνεχούς λειτουργίας του κτιρίου ως τόπου των τεχνών και του πολιτισμού, το ΜΙΕΤ διοργανώνει την έκθεση «Οι Ένοικοι» για την ιστορία της βίλας, από την ανέγερσή της στις αρχές της δεκαετίας του 1890 ως κατοικίας της οικογένειας του επιφανούς ντονμέ τραπεζίτη Μεχμέτ Καπαντζή μέχρι τη σημερινή χρήση της ως Πολιτιστικού Κέντρου του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
Παρουσιάζεται συνοπτικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η Συνοικία των Εξοχών της Θεσσαλονίκης, με απαρχή την κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους από το 1870 και την επέκταση της πόλης προς τα ανατολικά. Η ανέγερση λαμπρών αρχοντικών κατοικιών. Η εγκατάσταση του ιππήλατου τραμ και η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με το κέντρο της πόλης. Ο ναός της Ανάληψης και το Σατώ Μονμπονέρ στα Καραγάτσια.
Η πρώτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην ιστορία των Ντονμέδων, οπαδών του ραββίνου Σαμπατάι Τσεβί, που μεταστράφηκαν μαζικά από τον Ιουδαϊσμό στον Μωαμεθανισμό το 1666 ενώ κατά τον 19ο αιώνα αποτελούσαν μια από τις εκσυγχρονιστικές συνιστώσες της Θεσσαλονίκης. Παρουσιάζεται ακόμη η πολύπλοκη γενεαλογία της οικογένειας Καπαντζή με τα πέντε κορίτσια και τα τρία αγόρια που, στο γύρισμα προς τον 20ό αιώνα, ήταν από τους πλουσιότερους και πιο δραστήριους ανθρώπους της πόλης.
Περιγράφεται επίσης, η ιστορία της βίλας που έχτισε ο Μεχμέτ, η αρχιτεκτονική της, οι μετασκευές, η δεκαετία της εγκατάλειψης (1972-82) και η τελευταία αποκατάστασή της το 1982-88.
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει την αφήγηση της παρουσίας επιφανών προσώπων στο κτίριο: από τον πρίγκηπα Νικόλαο, στρατιωτικό διοικητή της Θεσσαλονίκης το 1912-13, και την υπογραφή της ελληνοσερβικής συνθήκης συμμαχίας, μέχρι τη διαμονή των Βενιζέλου – Κουντουριώτη – Δαγκλή, την Τριανδρία δηλαδή της Προσωρινής Κυβέρνησης του 1916-17. Επίσης, τη φιλοξενία του Εσάτ πασά και τη στέγαση πυρόπληκτων οικογενειών μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.
Τέλος, την υπαγωγή του κτιρίου στην ανταλλάξιμη περιουσία κατά τη συνθήκη της Λωζάννης, την αγορά του από την Εθνική Τράπεζα το 1928 και την ενοικίασή του στο ελληνικό Δημόσιο για τη στέγαση του Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων.
Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζεται η σημερινή χρήση της βίλας μετά την αποκατάστασή της. Αρχικά από το Πολιτιστικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος (ΠΟΚΕΒΕ) της Εθνικής Τράπεζας μέχρι την παραχώρησή της στο Μορφωτικό Ίδρυμα το 1997 και τη συνακόλουθη διοικητική μεταβολή. Επιλεγμένες εκθέσεις από την τριαντάχρονη λειτουργία της (ιστορικές, εκθέσεις τεκμηρίων, ζωγραφικής, γλυπτικής και φωτογραφίας, αλλά και σύγχρονων μέσων), εκδηλώσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, ξεναγήσεις και διαλέξεις παρουσιάζονται με συνοπτικό τρόπο κλείνοντας την πρόσφατη ιστορία του κτιρίου ως Πολιτιστικού Κέντρου του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
▪ Διάρκεια έκθεσης: 19 Σεπτεμβρίου – 17 Νοεμβρίου 2019
Η παράλληλη έκθεση: «Το χρηματοκιβώτιο. Από την ιστορία μιας οικογένειας στην ιστορία μιας εποχής.»
Η έκθεση παρουσιάζει μια ιστορία μυστηρίου όπου πρωταγωνιστεί το περιεχόμενο ενός χρηματοκιβωτίου. Ερμητικά κλειστό, ξεχασμένο για περίπου εκατό χρόνια μέσα στην αποθήκη ενός παλιού αρχοντικού της Σύρου, ανοίχτηκε πριν από τρία χρόνια, χάρη στην περιέργεια ενός ανθρώπου, που από μικρό παιδί φλεγόταν να ανακαλύψει τους θησαυρούς που έκρυβε: του Άγι Τσουρού, η οικογένεια του οποίου είχε αγοράσει το αρχοντικό στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Τα ευρήματα –μακράν του να είναι ράβδοι χρυσού– αφηγούνται την ιστορία μιας άλλης οικογένειας, από τις πιο σημαντικές της Σύρας του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, της οικογένειας του Αθανάσιου Λαδόπουλου (εγγονού ενός εμπόρου της Θεσσαλονίκης που μετακόμισε το 1823 στην τότε ανεγειρόμενη Ερμούπολη) και της συζύγου του Όλγας (κόρης του γνωστού δημάρχου Ερμούπολης Δημήτριου Βαφιαδάκη): μιας μεγαλοαστικής οικογένειας που κυριάρχησε στην εκπληκτική άνθηση της Σύρου τον 19ο αιώνα, με σημαντικές εμπορικές, τραπεζικές, βιομηχανικές και εφοπλιστικές δραστηριότητες καθώς και σημαίνουσα τοπική και εθνική πολιτική δράση.
Το χρηματοκιβώτιο φαίνεται πως κλειδώθηκε για τελευταία φορά μετά το 1926, παρόλο που μέλη της οικογένειας επισκέπτονταν και στις επόμενες δεκαετίες το σπίτι στα Χρούσσα – έναν οικισμό με πολλά παραδοσιακά σπίτια και μεγαλοπρεπή αρχοντικά. Η οικογένεια του Τσουρού αγόρασε το σπίτι αυτό από την κόρη του Λαδόπουλου Σμαράγδα στα 1960 και από τότε ξεκίνησε για τον 8χρονο Άγι η περιπετειώδης σχέση του με το χρηματοκιβώτιο.
Σπάνια έγγραφα, προσωπική αλληλογραφία, ερασιτεχνικές φωτογραφίες, καρποστάλ από ταξίδια της οικογένειας, όπλα, αρχαία νομίσματα, μετάλλια και ποικίλα προσωπικά αντικείμενα λειτουργούν σαν «χρονοκάψουλα» και προσφέρουν μια περιήγηση σε έναν ενίοτε αυστηρά προσωπικό “θησαυρό” μιας άλλης εποχής· τότε που η Ερμούπολη της Σύρου ήταν το πρώτο αστικό κέντρο με τη μεγαλύτερη οικονομική, βιομηχανική, κοινωνική και πολεοδομική ανάπτυξη στην ελεύθερη Ελλάδα. Μέσα σε ένα ξύλινο κουτί υπήρχαν 250 περίπου αρνητικά, τα περισσότερα τύπου roll-film 122, format 9×12 εκ. (σε κυκλοφορία από το 1903), με βάση ζελατίνας. Οι φωτογραφίες αυτές τραβήχτηκαν με μηχανή τύπου box camera.
συμβόλαια αγοράς οικημάτων και οικοπέδων, μετοχές της Ελληνικής Ακτοπλοΐας, ο πίνακας διανομής της περιουσίας του Δημήτρη Βαφιαδάκη και η χειρόγραφη διαθήκη του γαμπρού του Αθανάσιου Λαδόπουλου –ενδεικτικά του πλούτου τους– αλλά και διάφορα εφήμερα τεκμήρια, όπως καθημερινοί λογαριασμοί και καταστάσεις εξόδων του νοικοκυριΕντοπίσθηκαν επίσης σημαντικά έγγραφα:ού, πληρωμές διδάκτρων και διαμονής σε σχολείο στην Ελβετία, αλληλογραφία με δικηγόρους, τράπεζες και συνεργάτες.
Η έκθεση παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 2018 στην Αίθουσα Τέχνης Γ. & Ε. Βάτη στη Σύρο, σε συνεργασία με τον Δήμο Σύρου-Ερμούπολης, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Τμήμα Πολιτισμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστίνα Πετρηνού και Άγις Τσουρός
Εγκαίνια έκθεσης: Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2019.
Έκθεση φοιτητών του Δ΄ Εργαστηρίου Ζωγραφικής του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ
Το Δ’ Εργαστήριο Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ., το οποίο, μέχρι το 2018, διηύθυνε με μεγάλη επιτυχία ο ομότιμος καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών Γιάννης Φωκάς συνεχίζει την εκθεσιακή του παράδοση παρουσιάζοντας έργα των φοιτητών και φοιτητριών του, ώστε να διατηρεί ζωντανό τον διάλογο με την πόλη, της οποίας αποτελεί μέρος.
Οι φοιτητές ενσωματώνουν γόνιμα και με ιδιαίτερη ωριμότητα πληροφορίες, εικόνες και βιώματα, δίνοντας τη δική τους προσωπική κατάθεση για τις δυνατότητες της ζωγραφικής να εκφράσει με ένταση και αυθεντικότητα τη σχέση τους με την εποχή τους.
Η ζωγραφική ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης έχει τα τελευταία χρόνια δεχθεί κριτικές ως προς την επικαιρότητα και τη δυναμική της και αυτή η έκθεση απαντά, χωρίς διλήμματα και ενοχές, στο γιατί το ερώτημα αυτό είναι ανεπαρκές.
Το Δ’ Εργαστήριο Ζωγραφικής του Α.Π.Θ. αποτελεί έναν ζωντανό πυρήνα σκέψης και πειραματισμού. Τα αποτελέσματά του θα κατατίθενται τακτικά στο κοινό της πόλης προς συζήτηση και προβληματισμό
Συμμετέχουν οι φοιτητές:
Φιλιώ Κεμερίδου, Αφροδίτη Λακκοβικιώτου, Δήμητρα Λιόγκα, Αγγελική Μυλοπούλου, Ορέστης Παπακωνσταντίνου και Ρεβέκκα Πρωτόπαππα.
Διδάσκοντες: Ευάγγελος Πλοιαρίδης, Βασίλης Αβραμίδης
– Διάρκεια έκθεσης: 3 Οκτωβρίου – 2 Νοεμβρίου 2019
– Ωράριο έκθεσης: Δευτέρα – Τετάρτη 9:00-15:30, Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή 9:00-20:00, Σάββατο 9:30-16:00
– Πληροφορίες: τηλ. 2310 288036
*Η είσοδος είναι ελεύθερη στο κοινό.