Το πρόγραμμα της Κ.Ο.Θ. στη Δυτική Θεσσαλονίκη ανοίγει με το έργο «Farewell, για βιολοντσέλο και ορχήστρα» του Κωνσταντίνου Γρηγορίου, που είναι βασισμένο στο θέμα του σεφαραδίτικου τραγουδιού ‘Adio Querida και γράφτηκε από το συνθέτη ως φόρος τιμής στην Ισραηλιτική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, η οποία κυνηγήθηκε και βασανίστηκε κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το ερμηνεύει ο τσελίστας της Κ.Ο.Θ. Χρήστος Γρίμπας, ο οποίος το είχε παρουσιάσει και στην πρεμιέρα του τον Μάιο του 2017, στο Mendelssohn’s Journeys του “Jewish Art Days” Festival στη Βουδαπέστη.
Ακολουθεί ο περίφημος κύκλος τραγουδιών «Νύχτες καλοκαιριού» (Les nuits d’été) του Εκτόρ Μπερλιόζ, που είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή έργα του σπουδαίου Γάλλου συνθέτη, πάνω σε ποίηση του καλού του φίλου και γείτονα Θεόφιλου Γκωτιέ.
Αποτελούν έναν αληθινό ύμνο στην Αγάπη, που συναρπάζει λόγω του αριστουργηματικού ντυσίματος των στίχων με τις υπέροχες μελωδίες του Μπερλιόζ, ο οποίος το έγραψε όταν ερωτεύτηκε παράφορα τη Γαλλίδα μέτζο σοπράνο Marie Recio, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Τα τραγούδια ερμηνεύει η Άρτεμις Μπόγρη.
Η συναυλία ολοκληρώνεται με την περίφημη «Σερενάτα για έγχορδα» του Ντβόρζακ, την οποία έγραψε σε μία από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής του, μετά τη γέννηση του πρωτότοκου γιου του.
Ένα έργο φωτεινό, γεμάτο κέφι, λυρισμό και ερωτισμό, που τέρπει κάθε ακροατή από την πρώτη του παρουσίαση ως και σήμερα.
Την Κ.Ο.Θ. διευθύνει ο Ισραηλινός μαέστρος Noam Zur.
Μία παραγωγή της Κ.Ο.Θ. σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
Συντελεστές:
Μέτζο σοπράνο: Άρτεμις Μπόγρη
Βιολοντσέλο: Χρήστος Γρίμπας
Διεύθυνση ορχήστρας: Noam Zur
Αναλυτικά το Πρόγραμμα της Συναυλίας Νύχτες Καλοκαιριού:
Κωνσταντίνος Γρηγορίου (1974): ‘Farewell’ για βιολοντσέλο και ορχήστρα
Το έργο Farewell γράφτηκε στη Σαντορίνη τον Μάρτιο του 2017. Αποτελεί ένα φόρο τιμής απέναντι στην Ισραηλιτική Κοινότητα της Θεσσαλονίκης, που κυνηγήθηκε και βασανίστηκε βάναυσα από τις δυνάμεις κατοχής.
Από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επέστρεψαν μόνο 1.950, δηλαδή ένα ποσοστό 4% περίπου. Είναι βασισμένο επάνω στο θέμα του σεφαραδίτικου τραγουδιού ‘Adio Querida’.
Ο ρυθμός του έργου, μάλλον αργός, χρησιμοποιεί το τσέλο ως σολιστικό όργανο που παρουσιάζει το θρήνο για τον ανθρώπινο πόνο και την αγωνία για επιβίωση, συνομιλώντας με την ορχήστρα.
Τα έντονα ρυθμικά στοιχεία δίνουν τη θέση τους σε μελωδικά θέματα και η ηρεμία των μεγάλων μουσικών αξιών αντιπαραβάλλεται με τις νευρώδεις εξάρσεις του έργου. Στο τέλος η πλήρης ηχητική αποδόμηση που οδηγεί προς την απόλυτη γαλήνη και την ψυχική ανάταση, αποδεσμευμένη από το σωματικό πόνο και τις κακουχίες.
Παρουσιάστηκε στο κοινό για πρώτη φορά την 7η Μαΐου 2017, στη Βουδαπέστη, στην εκδήλωση Mendelssohn’s Journeys του «Jewish Art Days» Festival από την ορχήστρα Danubia Orchestra Óbuda, με σολίστ τον Χρήστο Γρίμπα, σε μουσική διεύθυνση του Anton Shaburov
Εκτόρ Μπερλιόζ (1803-1869): Les Nuits d’ Ete, έργο 7
Ι. Villanelle (Βουκολικό Άσμα)
ΙΙ. Le Spectre de la Rose (Το πνεύμα του ρόδου)
ΙΙΙ. Sur Les Lagunes (Στη Λιμνοθάλασσα)
IV. Absense (Απουσία)
V. Au Cimetiere (Στο νεκροταφείο)
VI. L’ Ile Inconnue (Το Άγνωστο νησί)
O περίφημος κύκλος τραγουδιών «Νύχτες καλοκαιριού» (Les nuits d’été) είναι ένα από τα πλέον δημοφιλή έργα του Γάλλου συνθέτη Εκτόρ Μπερλιόζ.
Τα έγραψε το 1840, αρχικά για μέτζο σοπράνο ή τενόρο και πιάνο, πάνω σε ποίηση του καλού του φίλου και γείτονα Θεόφιλου Γκωτιέ.
Αποτελούν έναν αληθινό ύμνο στην Αγάπη, που ξεχωρίζει λόγω του αριστουργηματικού ντυσίματος των στίχων με τις υπέροχες ερωτικές μελωδίες του Μπερλιόζ, καθώς κάνουμε ένα ταξίδι στην εξέλιξη αυτού του συναισθήματος, από τα πρώτα αθώα νεανικά ερωτικά σκιρτήματα, ως τον πόνο της απόρριψης που έρχεται αναπόφευκτα κάποια στιγμή αργότερα, αλλά και την ανανέωση και την εξέλιξη της αγάπης σε κάτι πιο βαθύ στην ωριμότητα πλέον.
Τρία χρόνια αργότερα ο δημιουργός τους, που ήταν και ένας σπουδαίος ενορχηστρωτής, μετέγραψε το ‘Absence’ για φωνή και ορχηστρικό σύνολο, κάτι που έκανε το 1856 και για τα υπόλοιπα πέντε τραγούδια.
Ο τίτλος ‘Νύχτες Καλοκαιριού’ δόθηκε από τον Μπερλιόζ, χωρίς να είναι απολύτως ξεκάθαρος ο λόγος, αν και η συγγραφέας Annagret Fauser πρότεινε πως μπορεί να επηρεάστηκε από τον πρόλογο μιας συλλογής διηγημάτων του φίλου του Joseph Méry, με τίτλο ‘Les nuits de Londres’ (‘Νύχτες του Λονδίνου’), ενώ ο μουσικολόγος Dallas Kern Holoman υποστηρίζει πως οι ρίζες της έμπνευσης του τίτλου βρίσκονται στην αγάπη του συνθέτη για τον Σαίξπηρ παραπέμποντας στο ‘Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας’.
Δεν είναι τυχαίο πάντως το γεγονός πως το 1840 ο Μπερλιόζ γνώρισε την Γαλλίδα μέτζο σοπράνο Marie Recio, την οποία ερωτεύτηκε παράφορα και έγιναν γρήγορα ζευγάρι, ώσπου την παντρεύτηκε το 1854.
Το τραγούδι ‘Absense’ ήταν το αγαπημένο της και για χάρη της το εανέπτυξε ορχηστρικά, ώστε να εκτοξευτεί η καριέρα της, αν και σύμφωνα με τα λεγόμενά του ‘νιαούριζε σαν μία ντουζίνα γάτες΄.
Όταν εξέδωσε ολόκληρο τον κύκλο ο Μπερλιόζ, αφιέρωσε το κάθε τραγούδι ξεχωριστά σε διακεκριμένες τραγουδίστριες και τραγουδιστές που τα είχαν ερμηνεύσει με επιτυχία στην Γερμανία.
Διάλειμμα
Αντονίν Ντβόρζακ (1841-1904): Σερενάτα για έγχορδα σε μι μείζονα, έργο 22
I. Moderato
II. Tempo Di Valse
III. Scherzo: Vivace
IV. Larghetto
V. Finale: Allegro vivace
Ο Ντβόρζακ έγραψε την περίφημη ‘Σερενάτα για έγχορδα’ το 1875, βρισκόμενος σε μία από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους της ζωής του, με τη γέννηση του πρωτότοκου γιου του.
Η πρεμιέρα της πραγματοποιήθηκε στην Πράγα, στις 10 Δεκεμβρίου 1876 με μεγάλη επιτυχία.
Χρειάστηκε μόλις 12 ημέρες για να την ολοκληρώσει, μεταξύ 3-14 Μαΐου, με τον δημιουργικό του οίστρο εκείνης της περιόδου να είναι εντυπωσιακός, αφού έγραψε, εκτός από τη συγκεκριμένη σερενάτα, μία συμφωνία, μία όπερα, έναν κύκλο παραδοσιακών τραγουδιών, ένα κουαρτέτο εγχόρδων και ένα πιάνο τρίο.
Η σερενάτα είναι γραμμένη σε πέντε κινήσεις, με όλα τα μέρη εκτός του φινάλε που είναι γραμμένο σε φόρμα σονάτας, να ακολουθούν τη διαδεδομένη σε τραγούδια κυρίως τριμερή φόρμα ABA, με τα κεντρικά μέρη να φέρνουν την αντίθεση στα άλλα δύο.
Το πρώτο μέρος είναι σε ύφος καντάμπιλε, ομοιάζει δηλαδή με ένα τραγούδι που παίζεται λεγκάτο, με τα λυρικά χαρίσματα του συνθέτη να αποκαλύπτονται σε όλο τους το μεγαλείο. Το μεσαίο τμήμα που θυμίζει χορό φέρνει μία αλλαγή στη γενικότερη διάθεση.
Το δεύτερο μέρος είναι ένα αργό βαλς που σκορπά μελαγχολία, ενώ το τρίτο μέρος μία χιουμοριστική πινελιά που ανεβάζει τη διάθεση στα ύψη.
Ακολουθεί ένα μέρος γεμάτο ερωτισμό που επαναφέρει την αρχική λυρική διάθεση για να καταλήξουμε σε ένα πληθωρικό φινάλε που υπενθυμίζει το αρχικό θέμα του πρώτου μέρους για να καταλήξει με ορμή σε ένα μανιασμένο τέλος.
Σκοπός του συνθέτη είναι να διασκεδάσει και να τέρψει τον ακροατή με ένα έργο γεμάτο κέφι και λάμψη με τη διαχρονική επιτυχία του έργου να αποδεικνύει ότι τα έχει καταφέρει θαυμάσια.
Οι Μουσικοί της Κ.Ο.Θ.:
- Α’ Βιολιά:
- Εξάρχοντες Σίμος Παπάνας Αντώνης Σουσάμογλου Κορυφαίοι Α’ Γιώργος Πετρόπουλος Θοδωρής Πατσαλίδης Tutti Εύη Δελφινοπούλου Άκης Αρχοντής Γκρέτα Παπά Μαρία Σπανού Ευτυχία Ταλακούδη Χριστίνα Λαζαρίδου Γιώργος Γαρυφαλλάς Έκτορας Λάππας Στράτος Κακάμπουρας Κωνσταντίνος Καμπάνταης Κωνσταντίνος Παυλάκος Ευαγγελία Χατζηπέτρου
- Β’ Βιολιά:
- Κορυφαίοι Α’ Ανθούλα Τζίμα Ανδρέας Παπανικολάου Κορυφαίοι Β’ Αλκέτας Τζιαφέρης Ντέιβιντ-Αλεξάντερ Μπόγκοραντ Tutti Μίμης Τοπτσίδης Θανάσης Θεοδωρίδης Δέσποινα Παπαστεργίου Isabelle Both Ευαγγελία Κουζώφ Πόπη Μυλαράκη Ελευθέριος Αδαμόπουλος Μαρία Εκλεκτού Γιώργος Κουγιουμτζόγλου Μιγκέλ Μιχαηλίδης Ίγκορ Σελαλμαζίδης Ίγγα Συμονίδου Αναστασία Μισυρλή Νίκος Τσανακάς Ιρέν Τοπούρια
- Βιόλες:
- Κορυφαίοι Α’ Νεοκλής Νικολαΐδης Χαρά Σειρά Κορυφαίοι Β’ Αντώνης Πορίχης Αλεξάνδρα Βόλτση Tutti Φελίτσια Ποπίκα Ειρήνη Παραλίκα Χρήστος Βλάχος Κατερίνα Μητροπούλου Βιολέτα Θεοδωρίδου Δημήτρης Δελφινόπουλος Ρόζα Τερζιάν Δημοσθένης Φωτιάδης Παύλος Μεταξάς Αθανάσιος Σουργκούνης Ρενάτο Δαμονίτσα
- Βιολοντσέλα:
- Κορυφαίοι Α’ Απόστολος Χανδράκης Ντμίτρι Γκουντίμοβ Βασίλης Σαΐτης Κορυφαίοι Β’ Λίλα Μανώλα Tutti Δημήτρης Πολυζωίδης Γιάννης Στέφος Χρήστος Γρίμπας Μαρία Ανισέγκου Δημήτρης Αλεξάνδρου Ιωάννα Κανάτσου Ζόραν Στέπιτς Μυρτώ Ταλακούδη
- Κοντραμπάσα:
- Κορυφαίοι Α’ Χαράλαμπος Χειμαριός Ντίμιταρ Ιβάνοφ Κορυφαίοι Β’ Γιάννης Χατζής Ηρακλής Σουμελίδης Tutti Ελένη Μπουλασίκη Ειρήνη Παντελίδου Μιχάλης Σαπουντζής Γιώργος Πολυχρονιάδης Κωνσταντίνος Μάνος Ευθύμιος-Θεοφάνης Τηλιγάδας
- Φλάουτα:
- Κορυφαίοι Α’ Νικολός Δημόπουλος Όθωνας Γκόγκας Κορυφαίοι Β’ Γιάννης Ανισέγκος Μάλαμα Χατζή Tutti Νίκος Κουκής
- Όμποε:
- Κορυφαίοι Α’ Δημήτρης Καλπαξίδης Δημήτρης Κίτσος Κορυφαίοι Β’ Γιάννης ΤσόγιαςΡαζάκοβ Παναγιώτης Κουγιουμτζόγλου Tutti Πέτρος Μαυρομάτης
- Καλρινέτα:
- Κορυφαίοι Α’ Κοσμάς Παπαδόπουλος Χρήστος Γραονίδης Κορυφαίοι Β’ Αλέξανδρος Σταυρίδης Αλέξανδρος Μιχαηλίδης Tutti Βασίλης Καρατζίβας
- Φαγκότα:
- Κορυφαίοι Α’ Γιώργος Πολίτης Κωνσταντίνος Βαβάλας Κορυφαίοι Β’ Μαρία Πουλιούδη Ρέα Πικίου Tutti Μαλίνα Ηλιοπούλου
- Κόρνα:
- Κορυφαίοι Α’ Τραϊανός Ελευθεριάδης Τραϊανός Παπαδόπουλος Κορυφαίοι Β’ Παντελής Φεϊζός Tutti Δημήτρης Δεσποτόπουλος Ελευθέριος Γκρούνης Άγγελος Κοσκινάς Ανδριάνα Σους
- Τρομπέτες:
- Κορυφαίοι Α’ Γρηγόρης Νέτσκας Δημήτρης Γκόγκας Κορυφαίοι Β’ Γιώργος Λασκαρίδης Tutti Δημήτρης Κουρατζίνος Κωνσταντίνος Γκιαβούρης
- Τρομπόνια:
- Κορυφαίοι Α’ Φιλήμων Στεφανίδης Αθανάσιος Ντώνες Κορυφαίοι Β’ Γιώργος Κόκκορας Σπύρος Βέργης ΤΟΥΜΠΑ Κορυφαίοι Β’ Παύλος Γεωργιάδης
- Τύμπανα:
- Κορυφαίοι Α’ Δημήτρης Βίττης Βλαντιμίρ Αφανάσιεβ
- Κρουστά:
- Κορυφαίοι Β’ Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος Πανάγιω Καραμούζη Tutti Ελευθέριος Αγγουριδάκης ΑΡΠΑ Κορυφαίοι Α’ Κατερίνα Γίμα
- Πιάνο:
- Κορυφαίοι Α’ Μαριλένα Λιακοπούλου Έφορος Κ.Ο.Θ. Ελένη Μπουλασίκη Αναπληρωτής Έφορος Κ.Ο.Θ. Ανδρέας Παπανικολάου