Η Λίμνη των Κύκνων, σε χορογραφία του Ρούντολφ Νουρέγιεφ από το Μπαλέτο και την Ορχήστρα της Όπερας του Παρισιού είναι διαθέσιμο σε Online προβολή από την Παρασκευή 12 έως και την Δευτέρα 15 Μαρτίου 2021 από το Christmas Theater onLine.
Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ και η Λίμνη των Κύκνων. Την χόρεψε όσο κανείς άλλος. Την αγάπησε και ήταν πάντα στο ρεπερτόριό του ακόμα και όταν ήταν 50 ετών, αλλά συνέχιζε να χορεύει.
«To Πα – τε – ντε της Λίμνης των Κύκνων είναι ίσως ο ωραιότερος χορός αγάπης..»
Ρούντολφ Νουρέγιεφ
Το 1983 έγινε διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού. Και από αυτή τη θέση το πρώτο έργο που σκέφτηκε ήταν το μπαλέτο των μπαλέτων. Χορογραφεί και παρουσιάζει την Λίμνη των Κύκνων που έκανε πρεμιέρα το 1984 και αποτέλεσε το παγκόσμιο γεγονός για τους λάτρεις του μπαλέτου.
Η παράσταση επανήλθε στο ρεπερτόριο του μπαλέτου το 2016 και από τότε έμεινε για να θυμίζει τις μεγάλες στιγμές ενός θρύλου, στο ιστορικό του πέρασμα και από την Όπερα ντε Παρί στην οποία παρέμεινε διευθυντής του μπαλέτου για 6 χρόνια, μέχρι το 1989.
Η Λίμνη των κύκνων, το αριστούργημα του Τσαϊκόφσκι, είναι πιθανότατα το πιο αγαπημένο μπαλέτο όλων των εποχών. Το αντάζ, το πα-τε-ντε, η μεγάλη βαριασιόν της Οντέτ και ο χορός των μικρών κύκνων, αλλά και το σόλο του Μαύρου Κύκνου, απαιτούν από τους χορευτές τόσο υψηλή τεχνική που φθάνει στα ύψη της δεξιοτεχνίας.
Το παραμύθι στο οποίο είναι βασισμένο το μπαλέτο αφηγείται τις αισθηματικές περιπέτειες ενός νέου πρίγκιπα και μιας όμορφης κοπέλας, την οποία ένας κακόβουλος μάγος μεταμορφώνει σε λευκό κύκνο.
Η σύνθεση ολοκληρώθηκε τη διετία 1875-1876. Η πρωτότυπη χορογραφία της ανήκει στον Julius Reisinger. Το αποτέλεσμα όμως δεν μάγεψε εξαρχής το κοινό… Στις 20 Φεβρουαρίου 1877 η Λίμνη των κύκνων κάνει αποτυχημένη πρεμιέρα στο Βασιλικό Θέατρο Μπολσόι στη Μόσχα. Αρκετά χρόνια αργότερα, έναν χρόνο μετά το θάνατο του Τσαϊκόφσκι, στις 15 Ιανουαρίου 1895, ανεβαίνει ξανά, στο θέατρο Μαρίνσκι της Αγίας Πετρούπολης, σε νέα χορογραφία των Μαριούς Πετιπά και Λεβ Ιβάνοφ. Και αποθεώθηκε…
Το 1911 η παράσταση ανέβηκε για πρώτη φορά η εκτός Ρωσίας, και συγκεκριμένα στο Λονδίνο. Από τότε έχει ανέβει χιλιάδες φορές σε όλον τον κόσμο.
Πράξη πρώτη – Σκηνή πρώτη:
Οι Κήποι του Παλατιού
Η ιστορία ξεκινά στους κήπους του παλατιού με τη βασιλική οικογένεια και τους χωρικούς που χορεύουν γιορτάζοντας τα εικοστά πρώτα γενέθλια του πρίγκιπα Ζίγκφριντ. Η σύντομη είσοδος της βασίλισσας, της μητέρας του Ζίγκφριντ, σταματά για λίγο τη διασκέδαση καθώς ανακοινώνει στον γιο της ότι μεγάλωσε πια κι ότι πρέπει ν’ αναλάβει και ν’ αντιμετωπίσει τις ευθύνες του: σύντομα θα γίνει βασιλιάς. Το επόμενο βράδυ, στο
χορό του παλατιού, θα πρέπει να επιλέξει τη σύζυγό του ανάμεσα στις ομορφότερες αρχοντοπούλες του βασιλείου. Μετά την αποχώρηση της βασίλισσας, το γλέντι ξαναζωντανεύει και οι καλεσμένοι συνεχίζουν το χορό μέχρι το ηλιοβασίλεμα.
Τότε, οι καλεσμένοι δίνουν τις ευχές τους στον πρίγκιπα και αρχίζουν σιγά-σιγά ν’ αποχωρούν. Ο Ζίγκφριντ και οι φίλοι του, έχοντας παρατηρήσει ένα κοπάδι κύκνων που πετούσε στον ουρανό, αποφασίζουν να βγουν για κυνήγι στο δάσος.
Σκηνή δεύτερη:
Η Λίμνη
Το φως του φεγγαριού αστράφτει πάνω στη λίμνη και η ομίχλη σκεπάζει το δάσος. Μια σατανική μορφή, μισή πουλί και μισή άνθρωπος, κάνει την εμφάνισή της. Είναι ο κακός μάγος Ρόθμπαρτ που, μόλις αντιλαμβάνεται ότι ο Ζίγκφριντ πλησιάζει, κρύβεται. Η ομίχλη αραιώνει και εμφανίζεται ο Ζίγκφριντ, μαγνητισμένος από το μαγευτικό τοπίο. Βλέπει τους κύκνους που πλέουν στη λίμνη και τους σημαδεύει με το τόξο του, όμως είναι ανήμπορος να ρίξει το βέλος του.
Ο αρχηγός των κύκνων τον πλησιάζει αργά. Ο πρίγκιπας κοιτάζει έκπληκτος τον κύκνο που αλλάζει μορφή μπροστά στα μάτια του. Αν και κινείται με τη μοναδική χάρη των κύκνων, έχει μεταμορφωθεί σε γυναίκα. Ο Πρίγκιπας μαθαίνει ότι είναι η Οντέτ, η βασίλισσα των κύκνων, και ότι η λίμνη σχηματίστηκε από τα δάκρυα της μητέρας της, πριν από πολύ καιρό, όταν ο κακός μάγος φυλάκισε την κόρη της στο σώμα ενός κύκνου.
Τώρα, η Οντέτ επανέρχεται στην ανθρώπινη μορφή της από τα μεσάνυχτα μέχρι την αυγή. Η Οντέτ εξηγεί στον Ζίγκφριντ ότι μόνο η αληθινή αγάπη μπορεί να την σώσει. Μόνο ένας άντρας που θα την παντρευτεί και θα της είναι για πάντα πιστός μπορεί να λύσει τα μάγια, αν όμως αυτός ο άντρας την προδώσει δεν θα της δοθεί δεύτερη ευκαιρία να γίνει άνθρωπος ξανά. Ο πρίγκιπας της ομολογεί τον κεραυνοβόλο έρωτά του και υποστηρίζει ότι ο άντρας που θα λύσει τα μάγια είναι ο ίδιος.
Ξαφνικά, εμφανίζεται ο Ρόθμπαρτ. Ο Ζίγκφριντ τον απειλεί με το τόξο του, όμως η βασίλισσα των κύκνων τον σταματά επειδή φοβάται ότι αν σκοτωθεί ο μάγος τα μάγια δεν θα λυθούν ποτέ. Ο Πρίγκιπας προσκαλεί την Οντέτ στο χορό και της υπόσχεται ότι θα διαλέξει εκείνη για σύζυγό του, αλλά η Οντέτ του εξηγεί ότι τα μάγια δεν της επιτρέπουν να φύγει από το δάσος.
Εκείνη τη στιγμή, εμφανίζεται ένα σμήνος κύκνων. Ο Πρίγκιπας παρατηρεί γοητευμένος το όμορφο θέαμα. Καθώς αρχίζει να χαράζει, η Οντέτ και οι κύκνοι ετοιμάζονται να φύγουν. Ο Ρόθμπαρτ ξεπροβάλλει και στέλνει τους κύκνους πίσω στη λίμνη, ενώ τραβά την υπνωτισμένη Οντέτ προς το μέρος του. Εκείνη προσπαθεί να ξεφύγει, όμως η δύναμη του Ρόθμπαρτ είναι μεγάλη κι έτσι η Οντέτ μεταμορφώνεται αργά σε κύκνο.
Ο Ζίγκφριντ μένει μόνος.
Πράξη Δεύτερη – Σκηνή πρώτη:
Η Αίθουσα Χορού του Παλατιού
Ο χορός βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο πρίγκιπας Ζίγκφριντ, γνωρίζοντας ότι πρέπει να διαλέξει σύντροφο, σκέφτεται μόνο την Οντέτ. Οι υποψήφιες νύφες του βασιλείου παρατάσσονται μπροστά του και καθεμία χορεύει μαζί του. Ξέροντας ότι πρέπει να διαλέξει σύζυγο και μη βλέποντας την Οντέτ, η καρδιά του γεμίζει απόγνωση.
Τη στιγμή που η μητέρα του ετοιμάζεται να τον ρωτήσει για την απόφασή του, φτάνουν δύο ξένοι. Ο άνδρας ισχυρίζεται ότι είναι βαρόνος όμως έχει μια ύποπτη ομοιότητα με το μάγο. Ο άνδρας αυτός συνοδεύεται από την κόρη του, την Οντίλ, η οποία φαίνεται δελεαστικά γνώριμη στον πρίγκιπα και τον σαγηνεύει.
Ο Ζίγκφριντ δεν καταλαβαίνει ότι ο άνδρας είναι ο μάγος που έχει μεταμορφώσει την κόρη του έτσι ώστε να μοιάζει στην Οντέτ για να τον παγιδέψει. Καθώς χορεύουν, ο πρίγκιπας γοητεύεται όλο και περισσότερο και παραδίνεται στο αιθέριο αυτό πλάσμα, νομίζοντας ότι είναι η Οντέτ. Ξαφνικά, ακούγεται μια φωνή από μακριά που ταράζει τον ενθουσιασμό του . Η βασίλισσα των κύκνων εμφανίζεται στο παράθυρο και προσπαθεί να πλησιάσει τον Ζίγκφριντ ικετεύοντάς τον σιωπηλά να μην την ξεχάσει.
Ο Ρόθμπαρτ, που την έχει δει, διατάζει την κόρη του να αποσπάσει την προσοχή του Πρίγκιπα. Εξαπατημένος, ο Ζίγκφριντ ζητά το χέρι της Οντίλ και εκείνη δέχεται. Τότε, ένας κεραυνός πέφτει με θόρυβο και το σκοτάδι απλώνεται παντού.
Η μοίρα του Ζίγκφριντ σφραγίστηκε. Ο Ρόθμπαρτ, με μεγάλη του χαρά, αποκαλύπτει στον Πρίγκιπα το λάθος του. Ο Ζίγκφριντ δείχνει τρομοκρατημένος, ενώ η Οντίλ γελώντας εις βάρος του πετά με αηδία το μπουκέτο που της χάρισε στο πάτωμα και εξαφανίζεται μαζί με το μάγο.
Κλαίγοντας, ο Ζίγκφριντ αποχαιρετά τη μητέρα του και τρέχει στο δάσος για να βρει την αληθινή του αγάπη.
Σκηνή δεύτερη:
Η Λίμνη
Η νύχτα είναι απελπιστικά σκοτεινή. Οι κύκνοι, που περιμένουν τη βασίλισσά τους, χορεύουν θλιμμένοι στην ομίχλη. Η Οντέτ, με το σώμα να τραντάζεται από τους λυγμούς, κάνει επιτέλους την εμφάνισή της. Ξέρει πως έχασε την ευκαιρία της για την αγάπη και τη ζωή.
Οι ξαφνικές αστραπές φοβίζουν τους κύκνους που στριμώχνονται σε μικρές ομάδες για να ανακουφίσουν ο ένας τον άλλον. Ο Ζίγκφριντ τρέχει προς το μέρος τους ψάχνοντας απεγνωσμένα ώσπου βρίσκει την Οντέτ και της εξηγεί ότι ο μάγος τον εξαπάτησε. Η Οντέτ του απαντά ότι η μοναδική της ευκαιρία για να βρει την ευτυχία είναι ο θάνατος.
Τότε, εμφανίζεται ο Ρόθμπαρτ που αψηφά τον Ζίγκφριντ και του λέει ότι τα πλάσματα αυτά ορίζονται από τη δύναμή του. Ο μάγος προσπαθεί να χωρίσει τους ερωτευμένους, αλλά ο πρίγκιπας δεν τον αφήνει να πιάσει την Οντέτ.
Καθώς οι κύκνοι πετούν στον ουρανό και η Οντέτ ετοιμάζεται να πέσει στη λίμνη δακρύων της μητέρας της, ο πρίγκιπας Ζίγκφριντ υπόσχεται ότι θα την ακολουθήσει για να βρεθούν αιώνια ο ένας στην αγκαλιά του άλλου.
Η ταυτότητα της παράστασης:
Μπαλέτο σε τέσσερις πράξεις – με το Μπαλέτο και την Ορχήστρα της Όπερας του Παρισιού.
Μουσική: Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι
Λιμπρέτο: Βλαντίμιρ Πέτροβιτς Μπεγκίτσεφ και Βασίλι Γκέλτσερ
Χορογραφία: Ρούντολφ Νουρέγιεφ (με αναφορές στην αρχική χορογραφία των Μαριούς Πετιπά και Λεβ Ιβάνοφ)
Σκηνικά: Έτζιο Φριτζέριο
Κοστούμια Φράνκα Σκουαρτσιαπίνο
Φωτισμοί: Βινίτσιο Τσέλι
Μουσική διεύθυνση: Βέλο Παν
Σολίστ:
Οντέτ/Οντίλ: Αμαντίν Αλμπισόν – Κορυφαία χορεύτρια του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού (Danseuse Etoile)
Πρίγκιπας Ζίγκφριντ: Μάθιου Γκανιό – Κορυφαίος χορευτής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού (Danseur Etoile)
Μάγος Ρόθμπαρτ: Φρανσουά Αλιού – Πρώτος χορευτής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού (Premier Danseur)
Πρώτη Πρεμιέρα: 20 Φεβρουαρίου 1877, Μόσχα
Πρώτη πρεμιέρα στην χορογραφία Πετιπά – Ιβάνοφ : 15 Ιανουαρίου 1895, Αγία Πετρούπολη
Πρώτη πρεμιέρα της χορογραφίας του Ρούντολφ Νουρέγιεφ στην Όπερα του Παρισιού: 5 Δεκεμβρίου 1984
Επανένταξη στο ρεπερτόριο του μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού: 12 Νοεμβρίου 2016
Διάρκεια: Δύο ώρες και 30 λεπτά
