Ο «Αίας» το παλαιότερο από τα σωζόμενα έργα του Σοφοκλή, μετά τις sold out παραστάσεις του Ιανουαρίου στο Θέατρο Αυλαία, επιστρέφει την Τετάρτη 26 και Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2020, στον ίδιο χώρο για δύο ακόμη παραστάσεις, υπό τη σκηνοθετική επιμέλεια του Γιώργου Νανούρη.
Ο σκηνοθέτης στην πρώτη του επαφή με το αρχαίο δράμα σκηνοθετεί τον βραβευμένο με βραβείο Χορν, Μιχάλη Σαράντη και τον ζωγράφο Απόστολο Χαντζαρά.
Η παράσταση αφηγείται την ιστορία του Αίαντα, με τον ηθοποιό να ερμηνεύει όλους τους ρόλους και τον ζωγράφο, να συνομιλεί μαζί του δημιουργώντας ζωντανά εικόνες και μνήμες του έργου.
Τη μετάφραση έχει κάνει ο ποιητής Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Αἴας (646-692):
Μετά τον θάνατο του Αχιλλέα, ο Οδυσσέας και ο Αίας, που θεωρείται ο γενναιότερος των Ελλήνων μετά τον Αχιλλέα, διεκδικούν τα όπλα του. Στην “κρίση για τα όπλα” (ὅπλων κρίσιν),που ανήκει στα πρὸ τοῦ δράματος, αποφασίζεται να δοθούν στον Οδυσσέα. Ο Αίας θεωρεί την κρίση άδικη και αποφασίζει να πάρει εκδίκηση σκοτώνοντας εκείνους που τον αδίκησαν, ανάμεσά τους τους “πρωταίτιους” Ατρείδες, τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο. Το σχέδιό του το ματαιώνει η Αθηνά που του ταράζει τα λογικά.
Μέσα στη μανία του, βγαίνει μια νύχτα και κατασφάζει τα ζώα του στρατοπέδου, νομίζοντας ότι σφάζει τους εχθρούς του. Όταν συνέρχεται και συνειδητοποιεί τι έπραξε, παίρνει την απόφαση να αυτοκτονήσει. Εκείνοι που τον αγαπούν μάταια προσπαθούν να τον αποτρέψουν.
Κατά τη σοφόκλεια εκδοχή, μετά την αυτοκτονία, οι Ατρείδες απαγορεύουν την ταφή του Αίαντα, αλλά, με παρέμβαση του άλλοτε άσπονδου εχθρού του, του Οδυσσέα, η απάνθρωπη απόφαση δεν πραγματοποιείται.
Η «ύβρις»
Το έργο δικαιολογεί την πτώση του Αίαντα λόγω της ύβρης που είχε διαπράξει έναντι των θεών. Ο ίδιος ο Αίας απευθυνόμενος στην Τέκμησσα διακηρύττει:
«Πολύ με παρασκότισες· δεν ξέρεις πως στους θεούς δεν είμαι πια χρεώστης;» (589)
Αλλά και ο Άγγελος χαρακτηριστικά αναφέρει ότι φεύγοντας για τον πόλεμο ο Αίας είχε πει στον πατέρα του:
«Μαζί με τους θεούς, πατέρα, κι ένας που τίποτα δεν είναι, θα μπορούσε νά´βγαινε νικητής· μα εγώ και δίχως εκείνων τη βοήθεια, βέβαιος είμαι πως θένα την κερδίσω αυτή τη δόξα» (767-770)
Κι αργότερα πάλι όταν προσπάθησε η Αθηνά να τον εμψυχώσει σε μια μάχη, εκείνος της φώναξε:
«Βασίλισσα, στους άλλους πλάι του Αργείους να στέκεσαι, γιατί εκεί που εγώ θά μαι,ποτέ η γραμμή της μάχης δε θα σπάσει»
Συντελεστές:
Μετάφραση: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιώργος Νανούρης
Ερμηνεία: Μιχάλης Σαράντης
Ζωγραφική: Απόστολος Χαντζαράς
Βοηθ. Σκηνοθέτη: Χρήστος Ρουμελιώτης, Τίτος Λίτινας
Σκηνική επιμέλεια – Φωτισμοί: Γιώργος Νανούρης
Φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης