Η ξεκαρδιστική εξωτική όπερα “Μικάδος” των Γκίλμπερτ & Σάλλιβαν που γράφτηκε το 1885 είναι διαθέσιμη σε Online Προβολή από την Κυριακή 14 Μαρτίου έως και το Σάββατο 31 Ιουλίου 2021, από την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σε συμπαραγωγή με την ομάδα μουσικού θεάτρου Ραφή, και σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση.
Η βιντεοσκόπηση της παραγωγής έγινε στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στις 30 Δεκεμβρίου 2017.
Οι προπάτορες των Monty Python και των Αδελφών Μαρξ μας χαρίζουν άφθονο βρετανικό χιούμορ και η απόδοση του λιμπρέτου τους, είναι μία παραγγελία για τη συμπαραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ και της ομάδας μουσικού θεάτρου Ραφή και ανήκει σε δύο διακεκριμένους μεταφραστές, τον Γιώργο Τσακνιά, που ανέλαβε την απόδοση των πεζών μερών και την Κατερίνα Σχινά, που απέδωσε στα ελληνικά τα μελοποιημένα μέρη.
Οι δημιουργοί του Μικάδου, Ουίλλιαμ Σβενκ Γκίλμπερτ και Άρθουρ Σάλλιβαν, πρωτεργάτες της αγγλικής μουσικής κωμωδίας, εμπνέονται από την ατμοσφαιρική Άπω Ανατολή για να συνθέσουν μια κοφτερή σάτιρα των κοινωνικοπολιτικών ηθών του 19ου αιώνα. Η βία, η διαφθορά, ο λαϊκισμός, η υποκρισία και ο πουριτανισμός μπαίνουν στο στόχαστρο του δαιμόνιου καλλιτεχνικού διδύμου, που στηλιτεύει με χιούμορ και ελαφράδα τα κακώς κείμενα της εποχής του.
Ο λιμπρετίστας Ουίλλιαμ Σβενκ Γκίλμπερτ φέρεται να εμπνεύστηκε το θέμα του έργου από ένα γιαπωνέζικο σπαθί που είδε αναρτημένο σε μια δημόσια βιβλιοθήκη. Την εποχή εκείνη, θίασοι από την Ιαπωνία έκαναν περιοδεία στο Λονδίνο, συμβάλλοντας στη διάδοση του εξεζητημένου οριενταλισμού που είχε ξετρελάνει το βρετανικό κοινό. Η τοποθέτηση της δράσης σε ένα απομακρυσμένο γεωγραφικό περιβάλλον διευκόλυνε τον έμπειρο συγγραφέα να μιλήσει άφοβα για ζητήματα που ταλάνιζαν την αγγλική κοινωνία της εποχής του: τα απανωτά πολιτικά σκάνδαλα, την κατάχρηση εξουσίας, το έλλειμμα δημοκρατίας.
Επιπλέον, η συγκεκριμένη επιλογή τού επέτρεπε να στηλιτεύσει με χιούμορ και εκλεκτική ειρωνεία τον άκρατο πουριτανισμό της βικτοριανής περιόδου, ανοίγοντας τον δρόμο για συγγραφείς όπως ο Όσκαρ Ουάιλντ και ο Μπέρναρντ Σω.
Στη μαγική πολιτεία του Τιτιπού, όπου ο Μεγάλος Αυτοκράτορας (Μικάδος) είχε απαγορεύσει το κόρτε, οι ερωτύλοι ράφτες γίνονται δήμιοι για να μην αποκεφαλίσουν… τον εαυτό τους, οι βουλευτές αυτοανακηρύσσονται σε «άρχοντες των πάντων» και τα απαγορευμένα φλερτ ανθίζουν στις πιο απίθανες εκδοχές. O συνθέτης Άρθουρ Σάλλιβαν θεωρούσε τον Μικάδο το αριστούργημά του, με το οποίο πραγματοποίησε την πολυπόθητη σύζευξη ανάμεσα στην «ελαφριά» βρετανική οπερέτα και τη «σοβαρή» αγγλική όπερα, όπου το «χιούμορ, η σάτιρα, οι χαρακτήρες και η υψηλής ποιότητας μουσική συνυπάρχουν σε θαυμαστή ισορροπία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μικάδος αποτέλεσε την απόλυτη πηγή έμπνευσης για τα μιούζικαλ των Τζωρτζ και Άιρα Γκέρσουιν στο Μπρόντγουεϊ και το Χόλλυγουντ. Ο ίδιος ο Τζωρτζ Γκέρσουιν θεωρούσε το δίδυμο Γκίλμπερτ και Σάλλιβαν πρότυπό του. Το έργο σημείωσε τεράστια επιτυχία ήδη από τον πρώτο χρόνο παρουσίασής του το 1885 (περίπου 150 θίασοι σε όλο τον κόσμο είχαν εντάξει τον Μικάδο στο ρεπερτόριό τους μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς) και παραμένει ένα από τα δημοφιλέστερα έργα μουσικού θεάτρου όλων των εποχών.
Σύνοψη – Α΄ Πράξη
Στη φανταστική πόλη Τιτιπού της Ιαπωνίας ο Μικάδος αποφάσισε ότι το φλερτ αποτελεί βαρύτατο έγκλημα. Ο νεαρός Νάνκι-Που, γιος του Μικάδου, μεταμφιεσμένος σε περιπλανώμενο τροβαδούρο, αναζητά τη Γιαμ-Γιαμ, με την οποία είναι ερωτευμένος. Ωστόσο, η κοπέλα είναι λογοδοσμένη με τον κηδεμόνα της Κο-Κο, έναν ταπεινό ραφτάκο. Όταν ο Νάνκι-Που μαθαίνει ότι ο Κο-Κο καταδικάστηκε σε θάνατο επειδή αποπειράθηκε να φλερτάρει, σπεύδει να διεκδικήσει εκ νέου τη Γιαμ-Γιαμ. Με θλίψη όμως πληροφορείται ότι όχι μόνο δόθηκε χάρη στον αντίζηλό του, αλλά και ότι ο Κο-Κο διορίστηκε Μέγας Εκτελεστής της πόλης και θα παντρευτεί τη Γιαμ-Γιαμ την ίδια κιόλας μέρα.
Η Γιαμ-Γιαμ και οι αδελφές της εμφανίζονται με μια παρέα από συμμαθήτριές τους. Η Γιαμ-Γιαμ ξεμοναχιάζει τον Νάνκι-Που που του εκμυστηρεύεται ότι δεν αγαπάει τον Κο-Κο. Ωστόσο, οι δυο τους συνειδητοποιούν ότι κάθε προσπάθεια να κλεφτούν θα ήταν μάταιη. Έτσι, η Γιαμ-Γιαμ αποχωρεί και ο Νάνκι-Που αποπειράται να αυτοκτονήσει.
Ο Κο-Κο λαμβάνει ένα γράμμα από τον Μικάδο με το οποίο τον απειλεί ότι θα του αφαιρέσει τον τίτλο του Μεγάλου Εκτελεστή και θα υποβαθμίσει το Τιτιπού σε ταπεινό χωριό εάν δεν πραγματοποιηθεί σύντομα τουλάχιστον μια εκτέλεση. Ο Κο-Κο συνειδητοποιεί ότι ο Νάνκι-Που είναι το προφανές υποψήφιο θύμα. Ο Νάνκι-Που δέχεται να εκτελεστεί υπό τον όρο να παντρευτεί πρώτα τη Γιαμ-Γιαμ και να χαρεί ένα μήνα γαμήλιας ζωής μαζί της πριν αποκεφαλιστεί. Το σχέδιο αυτό το ανατρέπει η Κάτισα, μια ώριμη γυναίκα ερωτευμένη με τον Νάνκι-Που, η οποία απειλεί να φανερώσει την πραγματική ταυτότητά του. Όμως το πλήθος την εμποδίζει.
Β΄ Πράξη
Η Γιαμ-Γιαμ ετοιμάζεται για τον γάμο της. Σύντομα ωστόσο φτάνουν τα φρικτά νέα: οι χήρες των εκτελεσμένων πρέπει να ταφούν μαζί τους ζωντανές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η Γιαμ-Γιαμ αρνείται να παντρευτεί και ο Νάνκι-Που προκαλεί τον Κο-Κο να τον αποκεφαλίσει επιτόπου. Αλλά ο Κο-Κο δεν είναι σε θέση να σκοτώσει κανέναν. Με την αναγγελία της άφιξης του Μικάδου στην πόλη, ετοιμάζει ένα ψεύτικο πιστοποιητικό εκτέλεσης του Νάνκι-Που.
Βλέποντας το πιστοποιητικό ο Μικάδος πληροφορεί τον Κο-Κο πως εκτέλεσε τον μονάκριβο γιο του. Ο Κο-Κο ικετεύει τον Νάνκι-Που να εμφανιστεί μπροστά στον πατέρα του, ώστε να μην κατηγορηθεί για τον θάνατό του. Αλλά ο Νάνκι-Που τρέμει την οργή της Κάτισα, η οποία θα ζητήσει την εκτέλεσή του, και προσπαθεί να πείσει τον Κο-Κο να την παντρευτεί: μόνο τότε θα αποτολμούσε ο Νάνκι-Που να εμφανιστεί και πάλι ζωντανός μπροστά στον πατέρα του.
Η Κάτισα στην αρχή αρνιέται τον έρωτα του Κο-Κο, θρηνώντας τον Νάνκι-Που, τον οποίο νομίζει νεκρό, αλλά τελικά πείθεται από τις κολακείες και τα σπαραξικάρδια τραγούδια του. Η Κάτισα παρακαλεί τον Μικάδο να δώσει χάρη σε όλους, και εκείνος, παρότι δεν καταλαβαίνει με ποιον τρόπο ο γιος του βρέθηκε ζωντανός, χαίρεται και συμφωνεί.
Συντελεστές:
Μουσική διεύθυνση – Ενορχήστρωση Μιχάλης Παπαπέτρου
Σκηνοθεσία Ακύλλας Καραζήσης
Απόδοση – Διασκευή Γιώργος Τσακνιάς
Απόδοση στίχων Κατερίνα Σχινά
Σκηνικά – Κοστούμια Αλεξία Θεοδωράκη
Κίνηση Χαρά Κότσαλη
Φωτισμοί Γιάννης Δρακουλαράκος
Μουσικοί:
Μικάδος Μάριος Σαραντίδης
Νάνκι-Που Θάνος Λέκκας
Κο-Κο Δημήτρης Ναλμπάντης
Που-Μπα Νίκος Σπανάτης
Κάτισα Αναστασία Κότσαλη
Γιαμ-Γιαμ Λητώ Μεσσήνη
Πίτι-Σινγκ Λυδία Αγγελοπούλου
Πιπ-Μπο Βαρβάρα Μπιζά
Τον ρόλο του Πις-Τας ερμηνεύει ο αρχιμουσικός Μιχάλης Παπαπέτρου
Μουσικοί:
Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί)
Γκουίντο ντε Φλάβιις (σαξόφωνο)
Γιώργος Κρίμπερης (τρομπόνι)
Χάρης Παζαρούλης (κοντραμπάσο)
Κώστας Σερεμέτης (κρουστά)
Βαγγέλης Στεφανόπουλος (πιάνο / πλήκτρα)
Δείτε το Trailer από την παρουσίαση στο ΚΠΣΝ: