Συναυλίες με μουσική παλαιότερων εποχών: “Ξεσκονίζοντας Μουσικά Όργανα από το Ράφι”
Το Σάββατο 6 και την Κυριακή 7 Απριλίου 2024 στον Χώρο Υποδοχής του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί το Φεστιβάλ Παλαιάς Μουσικής με τίτλο “Ξεσκονίζοντας Μουσικά Όργανα από το Ράφι”, ένα ταξίδι στην εποχή της Αναγέννησης και του Μπαρόκ, μέσα από το οποίο θα γνωρίσουμε μουσικά όργανα που σήμερα έχουν πάψει να χρησιμοποιούνται ευρέως.
Το Φεστιβάλ Παλαιάς Μουσικής περιλαμβάνει τέσσερις συναυλίες, με κάθε μία να επικεντρώνεται σε ένα ή περισσότερα μουσικά όργανα παλαιάς μουσικής.
Μερικά από αυτά είναι το μπαρόκ φλάουτο (traverso), το πρώιμο κλαρινέτο (chalumeau), το μπαρόκ τρομπόνι (sackbut), το βιολοντσέλο πίκολο και όργανα της οικογένειας του λαούτου.
Οι καλλιτέχνες θα πλαισιώσουν τις συναυλίες με ιστορικά στοιχεία για τα όργανα και την εκτελεστική πρακτική της εποχής.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη
Συμμετέχοντες:
- Αγγελάκης Γιώργος (μπαρόκ τρομπόνι – sackbut)
- Γιαννός Μιλτιάδης (βιολοντσέλο)
- Γκουνταρούλης Δήμος (βιολοντσέλο πίκολο)
- Κίτσος Θεόδωρος (θεόρβη, λαούτο, μπαρόκ κιθάρα)
- Κλεώπας Παύλος (λαούτο)
- Λαζαρίδου Ευθαλία (λαούτο)
- Bogorad David (μπαρόκ βιολί)
- Παπαδονικολάκη Μελίνα (τραγούδι)
- Πογρεβνόης Αλέξης (πρώιμο κλαρινέτο – chalumeau)
- Ρωσοπούλου Ράνια (μπαρόκ φλάουτο – traverso)
Πρόγραμμα Συναυλιών:
- Δύο Ξύλινα Πνευστά γεννιούνται:
- Ράνια Ρωσοπούλου (μπαρόκ φλάουτο-traverso)
- Αλέξης Πογρεβνόης (πρώιμο κλαρινέτο-chalumeau)
- Μιλτιάδης Γιαννός (βιολοντσέλο)
Στη Γαλλία του 18ου αιώνα γίνεται δημοφιλές το φλάουτο τραβέρσο. Παράλληλα εμφανίζεται και ένα άλλο όργανο, το chalumeau, η εξέλιξη του οποίου μας οδηγεί στο κλαρινέτο. Το πρόγραμμα της συναυλίας αποτελείται από χορούς και μικρά κομμάτια εκπαιδευτικού χαρακτήρα σε μεταγραφή για φλάουτο τραβέρσο, chalumeau και βιολοντσέλο.
- Ο Όλκος πριν το Τρομπόνι:
- Γιώργος Αγγελάκης (μπαρόκ τρομπόνι-sackbut)
- David Bogorad (μπαρόκ βιολί)
- Θεόδωρος Κίτσος (θεόρβη)
Η συναυλία αυτή στοχεύει να προσεγγίσει τον ήχο και το ρόλο του τρομπονιού (sackbut) κατά την εποχή του πρώιμου Μπαρόκ καθώς και τη λειτουργία του στη μουσική πρακτική της εποχής. Θα ακουστούν καντσόνες και σονάτες που γράφτηκαν για βιολί, τρομπόνι και μπάσο κοντίνουο.
- Μεγάλο Βιολί ή Μικρό τσέλο;
- Δήμος Γκουνταρούλης (βιολοντσέλο πίκολο)
- Θεόδωρος Κίτσος (θεόρβη, λαούτο, μπαρόκ κιθάρα)
Το βιολοντσέλο πίκολο είναι ένα μουσικό όργανο που συναντάται πολύ σπάνια. Όπως λέει το όνομά του, είναι ένα μικρό βιολοντσέλο, με ήχο λαμπερό και εξωστρεφή. Σε αυτή τη συναυλία θα ακουστούν κομμάτια των Andrea Caporale και Giuseppe Valentini, δύο συνθετών που έχουν γράψει για αυτό το όργανο, καθώς και Antonio Vivaldi και Francesco Geminiani.
- From John (Download) to John (Lennon)
- Μελίνα Παπαδονικολάκη (τραγούδι)
- Παύλος Κλεώπας (αναγεννησιακό λαούτο)
- Ευθαλία Λαζαρίδου (αναγεννησιακό λαούτο)
Η συγκεκριμένη συναυλία είναι μια μουσική περιήγηση στην παράδοση των αγγλικών τραγουδιών από τον 16ο αιώνα (“English song tradition”) μέχρι τους Beatles, σε αναγεννησιακό ύφος. Το πρόγραμμα θα ερμηνευτεί από μία φωνή με συνοδεία αναγεννησιακού λαούτου.
Καλλιτεχνική επιμέλεια και διοργάνωση: Μελίνα Παπαδονικολάκη
Με την υποστήριξη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ. και του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.
Βιογραφικά Καλλιτεχνών:
Ράνια Ρωσοπούλου – Μπαρόκ φλάουτο (Traverso)
Η Ράνια Ρωσοπούλου, γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1990, ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές της στο Μουσικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης
με καθηγητή φλάουτου τον Dieter Vogt.
Στη συνέχεια έγινε δεκτή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, απ’ όπου και αποφοίτησε το 2015, με ειδίκευση στην εκτέλεση του φλάουτου με καθηγήτρια την Ρία Γεωργιάδου. Παράλληλα, απέκτησε Δίπλωμα φλάουτου από το Νέο Ωδείο Κοζάνης, ενώ έχει μαθητεύσει με την Carla Rees στο Royal Holloway University of London για ένα χρόνο μέσω του προγράμματος Erasmus.
Συνέχισε τις σπουδές της σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με ειδίκευση στην ερμηνεία του μπαρόκ φλάουτου με καθηγητή τον Δημήτρη Κούντουρα, ενώ μέρος της μεταπτυχιακής της διατριβής εκδόθηκε από το περιοδικό Pan του British Flute Society.
Έχει συμμετάσχει σε σεμινάρια με διακεκριμένους φλαουτίστες, όπως οι Robert Aitken, Barbara Gisler-Haase, Philippe Racine, Claire Genewein, Νικολός Δημόπουλος και Ναταλία Γεράκη.
Επιπλέον, έχει εμφανιστεί σε πολλές συναυλίες σε Ελλάδα και Αγγλία, μεταξύ άλλων σε προσωπικά ρεσιτάλ, συναυλίες σύγχρονης μουσικής, μουσικής δωματίου και συναυλίες με σύνολα φλάουτων, ενώ της έχουν εμπιστευθεί και πρώτες εκτελέσεις έργων.
Αλέξης Πογρεβνόης – Μπαρόκ κλαρινέτο (Chalumeau)
Ο Αλέξης Πογρεβνόης γεννήθηκε το 1990 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε με τον Στέργιο Μοσχογιάννη στο Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης, ενώ το 2011 πήρε Δίπλωμα κλαρινέτου από το Δημοτικό Ωδείο Σταυρούπολης με καθηγητή τον Φώτη Τερζή.
Το 2014 αποφοίτησε από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου της Κέρκυρας, με ειδίκευση στην ερμηνεία του κλαρινέτου (τάξη Γιάννη Σαμπροβαλάκη).
Παράλληλα με τις σπουδές του στο κλαρινέτο, παρακολούθησε εντατικά μαθήματα μουσικής δωματίου με τον Λάμπη Βασιλειάδη και σύγχρονης μουσικής με τη Δήμητρα Τρυπάνη, ενώ ολοκλήρωσε την πρακτική του άσκηση στη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λονδίνου.
Το 2020 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην ερμηνεία του κλαρινέτου στο Royal Conservatoire de Mons του Βελγίου στην τάξη του Ronald van Spaendonck.
Δύο χρόνια αργότερα απέκτησε τον δεύτερο μεταπτυχιακό του τίτλο από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ερευνώντας την παλαιά μουσική και τις μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου και της Ευρώπης, με ειδίκευση στην ιστορική πρακτική εκτέλεσης των μπαρόκ κλαρινέτων και του chalumeau, υπό την επίβλεψη του Δημήτρη Κούντουρα.
Έχει υπάρξει μέλος σε πολλές συμφωνικές ορχήστρες σε Αυστρία, Γαλλία, Βέλγιο και Ελλάδα, με εμφανίσεις σε μεγάλες αίθουσες συναυλιών, ενώ έχει πάρει μέρος σε πολλά σεμινάρια και φεστιβάλ.
Μίλτος Γιαννός – Βιολοντσέλο
Ο Μίλτος Γιαννός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1988. Ξεκίνησε μαθήματα βιολοντσέλου σε ηλικία 9 ετών στο Ωδείο Ματσίγκου με καθηγητή τον Φιλήμονα Καλοτεράκη υπό την καθοδήγηση του οποίου πήρε το πτυχίο του βιολοντσέλου με άριστα, όπως και πτυχία Αρμονίας, Αντίστιξης και Φούγκας με τον Γιάννη Γράμψα.
Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με ειδίκευση στο βιολοντσέλο, με καθηγητή τον Δημήτρη Πάτρα και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην ερμηνεία και εκτέλεση της παλαιάς μουσικής, με καθηγητές τον Δημήτρη Κούντουρα και Δήμο Γκουνταρούλη.
Έχει συνεργαστεί με μαέστρους όπως ο Γιώργος Βράνος, ο Δημήτρης Δημόπουλος και ο Γιώργος Χατζηνίκος. Εδώ και αρκετά χρόνια είναι καθηγητής βιολοντσέλου σε δημοτικά και ιδιωτικά ωδεία στην Ελλάδα και πλέον διδάσκει και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στο Μουσικό Σχολείο Γιαννιτσών.
Δήμος Γκουνταρούλης – Βιολοντσέλο πίκολο
Ο βιολοντσελίστας Δήμος Γκουνταρούλης γεννήθηκε το 1970 στη Λάρισα και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Το 1988 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές του και ξεκίνησε να παίζει τζαζ και αυτοσχεδιαστική μουσική, εξερευνώντας νέες δυνατότητες και δημιουργώντας μια πρωτότυπη γλώσσα για το τσέλο.
Το 1996 μετακόμισε στη Βραζιλία. Έκτοτε αφιερώθηκε στην ιστορική ερμηνεία της παλαιάς μουσικής, μελετώντας κι εξερευνώντας το ρεπερτόριο για μπαρόκ και κλασικό τσέλο.
Ήταν για μια δεκαετία καθηγητής βιολοντσέλου στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Sao Paulo – UNICAMP. Το 2003 κέρδισε στη Βραζιλία το έγκυρο Βραβείο Carlos Gomes ως ο καλύτερος σολίστ της χρονιάς, ενώ το 2008 η ηχογράφησή του με τις Σουίτες για σόλο βιολοντσέλο του J.S. Bach έλαβε το Βραβείο Κουλτούρας Bravo (Prêmio Bravo de Cultura) για τον καλύτερο δίσκο κλασικής μουσικής του έτους.
Το 2010 κυκλοφόρησε με τον τσεμπαλίστα Nicolau de Figueiredo το διπλό άλμπουμ Ο Χαμένος Τενόρος με πρώτες παγκόσμιες ηχογραφήσεις μουσικής για βιολοντσέλο πίκολο, λαμβάνοντας ενθουσιώδεις κριτικές.
Το 2012 διηύθυνε και παρουσίασε το πολυθέαμα Logos – Dialogos / 6 Suites for violoncello solo and dance by J. S. Bach, συνεργαζόμενος με έξι κορυφαίους βραζιλιάνους χορογράφους. Το 2015, μετά από 27 χρόνια στο εξωτερικό, γύρισε στην Ελλάδα.
Είναι καθηγητής βιολοντσέλου στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Μπαρόκ Μουσικής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Ασχολείται συστηματικά, τόσο με την μουσική του 18ου αιώνα σε όργανα εποχής, όσο και με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Παίζει μοντέρνο και μπαρόκ βιολοντσέλο, καθώς και τετράχορδο ή πεντάχορδο βιολοντσέλο πίκολο. Εμφανίζεται τακτικά σε όλη την Ευρώπη, στη Λατινική Αμερική, στις Η.Π.Α. και στον Καναδά.
Η δισκογραφία του, προσωπική και ως μέλος γκρουπ ή ως καλεσμένος σολίστας, περιλαμβάνει περίπου 40 δίσκους.
Θεόδωρος Κίτσος – Θεόρβη, λαούτο, μπαρόκ κιθάρα
Ο Θεόδωρος Κίτσος φοίτησε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου σπουδάζοντας παράλληλα κιθάρα (Πτυχίο και Δίπλωμα με τους Π. Ιωάννου και Κ. Γρηγορέα αντίστοιχα).
Στη συνέχεια μετέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο για να ειδικευτεί στην ερμηνεία παλαιάς μουσικής μελετώντας ιστορικά νυκτά έγχορδα (λαούτο, θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα) με την E. Kenny. Ως υπότροφος του Ιδρύματος Μιχελή απέκτησε μεταπτυχιακή ειδίκευση από το Πανεπιστήμιο του York.
Συνέχισε τις σπουδές του με υποτροφίες από το Ίδρυμα Ωνάση και το Πανεπιστήμιο του York και αναγορεύθηκε Διδάκτορας το 2005.
Δίνει τακτικά διαλέξει και ομιλίες, ενώ εργασίες του έχουν δημοσιευθεί στα επιστημονικά περιοδικά The Lute, Χρονικά Αισθητικής, Μουσικολογία, Μουσικός Λόγος, Μουσικός Ελληνομνήμων και σε διάφορους συλλογικούς τόμους.
Έχει συμμετάσχει σε ηχογραφήσεις δίσκων (Decca, Naïve, MDG, Aparté κ.ά.) και συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, Αυστρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ρωσία, Ουγγαρία, Κροατία, Ρουμανία, Μονακό κ.α.) με διάφορα σύνολα (Καμεράτα [Armonia Atenea], Latinitas nostra, Pomo d’oro, Yorkshire Baroque Soloists, KOΘ, KOA, Ex silentio). Υπηρετεί ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Γιώργος Αγγελάκης – Μπαρόκ τρομπόνι (Sackbut)
Ο Γιώργος Αγγελάκης είναι διπλωματούχος τρομπονιού με ολκό από το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης στην τάξη του Γ. Κόκκορα. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Εργάζεται ως μόνιμος καθηγητής Μουσικής Αγωγής στη Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και διατελεί καθηγητής τρομπονιού στο Δημοτικό Ωδείο Τρικάλων και στο Μουσικό Σχολείο Τρικάλων.
Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια τρομπονιού των Zoltan Kiss, Dirk Ellerkamp, Jiggs Whigham, Jay Friedman, Σπύρου Φαρούγγια, Κώστα Αυγερινού κ.ά. Παράλληλα, είναι μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Λαρισαίων.
Είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επιβλέποντα καθηγητή τον Θεόδωρο Κίτσο και θέμα της διατριβής του είναι η αναδημιουργία του ήχου του τρομπονιού και ο ρόλος του σε έργα Ιταλών συνθετών του πρώιμου Μπαρόκ.
David Alexander Bogorad – Μπαρόκ βιολί
Ο Δανοαμερικανός βιολονίστας και βιολιστής David Bogorad ξεκίνησε βιολί στη Δανία και στη συνέχεια μαθήτευσε με τον βιολιστή Odin Rathnam.
Συνέχισε τις σπουδές του ως υπότροφος στο Oberlin Conservatory of Music στις Η.Π.Α. αποκτώντας Bachelor of Music με τον καθηγητή Milan Vitek, ενώ τιμήθηκε και με το βραβείο “Louis and Annette Kaufmann”. Παράλληλα, μελέτησε μπαρόκ βιολί με την καθηγήτρια Marylin McDonald.
Οι σπουδές του στη βιόλα ξεκίνησαν με την Karen Ritscher στο Oberlin Conservatory of Music και ολοκληρώθηκαν στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης με την κατάκτηση του Διπλώματος. Ο David Bogorad έχει βραβευτεί στους διαγωνισμούς βιολιού Jacob Gade, Øresund Solistkonkurrence, National Danish String Competition και Sorantin Competition.
Έκανε το ντεμπούτο του στο βιολί με την ορχήστρα της Εθνικής Δανέζικης Ραδιοφωνίας και έχει συμπράξει ως σολίστ στο βιολί και τη βιόλα με διάφορες ορχήστρες σε Ελλάδα, Γαλλία, Δανία και Η.Π.Α.
Ως ερμηνευτής μουσικής δωματίου έχει παίξει σε ρεσιτάλ και κύκλους συναυλιών μουσικής δωματίου στην Ευρώπη και Η.Π.Α. με σύνολα όπως το Prima Trio, το Trio Quintillian και το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο. Από το 2009 κατέχει τη θέση του Β’ Κορυφαίου στα δεύτερα βιολιά της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης.
Η δισκογραφική του δράση περιέχει έργα μεταξύ άλλων των Toru Takemitsu, Claude Debussy, Δημήτρη Δραγατάκη και Sergio Assad, σε συνεργασία με τις εταιρείες Telarc, Ideal Classics και Clear Note. Επιδιώκοντας την εξερεύνηση διαφορετικού ύφους ερμηνειών, παίζει μπαρόκ βιόλα σε διάφορα σύνολα παλαιάς μουσικής στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μελίνα Παπαδονικολάκη – Τραγούδι
Η Μελίνα Παπαδονικολάκη γεννήθηκε το 2000 στα Χανιά. Η ενασχόληση της με το τραγούδι ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία με τη συμμετοχή της σε παιδικές και νεανικές χορωδίες.
Στα μαθητικά της χρόνια στο Μουσικό Σχολείο Χανίων παρακολούθησε μαθήματα πιάνου και κλασικής κιθάρας. Το 2018 εισήχθη στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Από το 2019 είναι σπουδάστρια στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, στις τάξεις ανώτερων θεωρητικών (Αρμονία και αργότερα Αντίστιξη), ενώ παράλληλα κάνει μαθήματα τραγουδιού.
Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μέλος των χορωδιών του Κρατικού Ωδείου, του Χορωδιακού Εργαστηρίου του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και του φωνητικού συνόλου Motetii Vocal Ensemble, έχοντας πάρει μέρος σε πολλές συναυλίες και φεστιβάλ.
Παύλος Κλεώπας – Αναγεννησιακό λαούτο
Ο Παύλος Κλεώπας γεννήθηκε το 1994 στην Αθήνα. Εκεί πήρε πτυχίο κλασικής κιθάρας με καθηγητή τον Στέλιο Μούστο και αργότερα Δίπλωμα από το Δημοτικό Ωδείο Καβάλας, υπό την εποπτεία του Φώτη Κουτσοθόδωρου.
Στο παρελθόν έχει υπάρξει και μαθητής του Κώστα Γρηγορέα. Ως κλασικός κιθαριστής έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια διακεκριμένων κιθαριστών (Roberto Aussel, Marco Socias, Hubert Keppel) και έχει βραβευτεί σε διαγωνισμούς στην Ελλάδα (“Φίλωνας”, “Γιορτές Κιθάρας”).
Τον Ιούνιο του 2023 συνέπραξε με την ορχήστρα του Α.Π.Θ στο έργο Το χαμόγελο της Τζοκόντα του Μάνου Χατζιδάκι. Παράλληλα, ασχολείται και με την ηλεκτρική κιθάρα, έχοντας κάνει μαθήματα με τους Θοδωρή Κότσιφα, Κοσμά Στεφανίδη και Κώστα Βρετό.
Έχει παίξει σε funk, rock, blues σχήματα με τα οποία έχει εμφανιστεί σε μουσικές σκηνές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Το 2018 εισήχθη στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ήρθε σε επαφή με την μουσική της Αναγέννησης και έκτοτε ασχολείται με την ερμηνεία της παλαιάς μουσικής στο αναγεννησιακό λαούτο.